In de land- en tuinbouw weten we tegenwoordig nauwelijks wat er aan de hand is qua ziekten en plagen. Telers en loonwerkers hebben geen tijd om gedetailleerd te kijken en loonwerkers hebben er geen belang bij. Adviseurs komen alleen bij forse problemen kijken. De adviseurs die gewasbeschermingsmiddelen verkopen weten misschien nog wel het meeste, maar die hebben een belang.
In enkele gevallen zijn er wel waarschuwingssystemen, zoals voor aardappelziekte (Phytophthora infestans). Vroeger werden door de overheid gefinancierde jaarlijkse inventarisaties gedaan, zoals die van graanziektes in de tachtiger jaren van de vorige eeuw door Richard Daamen en collega’s. En in diezelfde periode de grote inventarisatie van ziektes en plagen waarover verslag gedaan werd als achtergronddocument ten behoeve van het MeerjarenPlan Gewasbescherming (MJPG). Op deze inventarisaties van het MJPG is jarenlang geteerd voor wat betreft de prioritering van ziekten en plagen voor het onderzoek.
Hoe mooi zou het zijn als we wél weten hoe de jaarlijkse ontwikkeling van ziekten en plagen is? Dan weten telers beter wat de risico’s zijn, ze kunnen preventief maatregelen nemen en het onderzoek kan betere keuzes maken. Dit is allemaal wel leuk en aardig hoor ik u al zeggen, maar wie gaat dat doen en betalen? Bovendien leggen veel telers hun problemen liever niet open en bloot op tafel.
Toch hoeft de ontwikkeling van zulke inventarisaties niet al te moeilijk te zijn, omdat er op internet al veel infrastructuur voor bestaat. Zo is er waarneming.nl (https://www.waarneming.nl) en telmee (https://www.telmee.nl), waarin alle mogelijke organismen worden ingevoerd door amateurs en professionals. Nu is de herkenning van organismen die plantenziekten en -plagen veroorzaken een specialistische bezigheid. Maar het moet niet al te veel moeite kosten om een subset van waarnemers te definiëren die bepaalde ziekten en plagen in de land- en tuinbouw goed kunnen herkennen. En de invoer is mogelijk met locatievervaging, zodat vondsten niet te herleiden zijn naar het bedrijf, zoals al gebruikelijk is bij de invoer van zeldzame organismen, zoals veel soorten orchideeën.
